Üsküdar Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Halis Köylü, vitaminlerin ne zaman, nasıl ve ne şekilde hazırlanmasıyla ilgili önemli açıklamalarda bulundu.

Vitaminlerin uygun şekilde kullanılmaması metabolik eksikliklere yol açar

Dr. Diyetin bulunmaması ya da patolojik olarak uygun şekilde kullanılamaması metabolik eksikliklere yol açabilir.” dedi.

Vitaminler oksijen, güneş ışığı, ısı ve metaller ile temas sonucu bozulabiliyor

Prof. ifadesinde bulundu.

Bugüne kadar 13 vitamin tanındı

Bugüne kadar A, B kompleksi (B1, B2, B3, B5, B6, B7, B9, B12), C, D, E ve K vitaminleri olmak üzere 13 vitaminin tanımının yapıldığını kaydeden Prof. Dr. Halis Köylü, şöyle devam etti:

"Dokuz vitamini (B kompleksleri ve C vitaminleri) suda çözünen vitaminler olarak sınıflandırılırken, dört vitamin (A, D, E ve K vitaminleri) yağda çözünen vitaminler olarak sınıflandırılır. Suda çözünen vitaminler genellikle besinlerden kolayca elde edilir, kolayca emilir ve bulunurn kolayca atılır. Bu nedenle suda çözünen vitaminler çok az depolanır. Ancak B12 vitamini bir istisnadır. B12 vitamini bir istisnadır, 3-4 yıl yetecek kadar depolanır. Çok az depolandıkları için çok hızlı tüketilir.Sağlıklı ki, pek çok besinsel bu vitaminler açısından zengindir.Diğer yandan yağda çözünen vitaminlerin eksikliğinde/yokluğunda yetersiz emilir; besinlerin yağlarla toplanması gerekir.

Vitaminler besinlerin enerjiye dönüştürülmesinde basit olarak rol oynarlar

Vitaminlerin, özel hücre kapasitesinin yerine getirilmesi için gerekli olduğunu da dile getiren Prof. Dr. Halis Köylü, şöyle anlattı:

"Suda çözünen vitaminlerin çoğu çeşitlilere koenzim olarak görev yapar. Suda çözünen vitaminlerin aksine, yağda çözünen vitaminlerin koenzim görevi yoktur; sadece biri (K vitamini) koenzim fonksiyonuna sahiptir. Vitaminler enerji vermez, besinlerin enerjiye dönüştürülmesinde olarak rol oynarlar. Kimyasal reaksiyonları bunları değiştirirden hızlandırırlar. Bunun için vitaminlere çok az farklı bir şekilde vardır; kimisi olarak farklı şekillerde görev kimisi doku ve Kimisinde enzimleri. ise hormonlara benzer şekilde etki eder. A vitamini bakımı, B kompleks vitaminlerinin çoğunun metabolik düzenlenmesi (koenzim olarak), B9 (folik) ve B12 vitamini (kobalamin) kan yapımı, C vitamini yapısının bozulması ve yara iyileşmesi, D vitamini kalsiyumun çıkışlarından emilimi ve vücuttan ayrılması, E vitamini asitleri, K vitamini ise pıhtılaşma ile gerçekleşir.”

Bebekler besinleriyle daha fazla K vitamini almasına ihtiyaç duyuyor

Halis Köylü, "Bu nedenle bu vitaminlerin sadece beslenmeye bağlı eksiklikleri nadir görülür. Bebekler daha az besin florasına ve daha az K vitamini deposuna sahip oldukları için, yetişkinlere kıyasla besinlerle daha fazla K vitamini toplanmasına ihtiyaçlar." diye konuştu.

Vitaminlerin uygun şekilde alınmamaları metabolik eksikliklere yol açar

Dr. şeklinde konuştu.

Vitaminler nasıl emiliyor?

Halis Köylü, “A, D, E ve K gibi yağda çözünen vitaminler ester şeklinde alınır ve emilimden sonra esteraz ile sindirilmeleri gereklidir. Pankreas'ın enzim yokluğu veya safra kanalı çeşitleri nedeniyle safranın çıkıştan atılamadığı yağ emilimi azalır, buna bağlı olarak yağda çözünen vitaminlerin emilimi azalır." dedi.

Vitaminlerin büyük kısmı ince bağırsağın üst kısımlarında emiliyor

Vitaminlerin büyük kısmı ince bağırsakların üst kısımlarında emilirken B12 vitamininin ince bağırsağın alt kısmında emildiğini söyleyen Prof. piridoksin, pantotenik asit, biotin ve askorbik asit) emilimi sodyum iyonu (Na⁺) ile birlikte gerçekleşiyor.”

Vitamin fazlalığı da mevcut neden oluyor

Yağda çözünen vitaminlerin (A, D, E ve K vitaminleri) çok yüksek dozların kesin olarak çürümesinin unutulmaması de vurgulayan Prof. (kemik dokusunda anormal büyüme) gibi D vitamini fazlalığı (D hipervitaminozu) ise kilo kaybı, yumuşak dokularda yaygın kalsifikasyon (kireçlenme) ve bunun sonucunda böbrek yetmezliği ile kullanılabilir. Çeşitli hormonların işleyişine, K vitamini metabolizmasında bozulmalara, kanın pıhtılaşma sürecinde (koagülasyon) arızalara ve lökosit (akyuvar) bozulmalara neden olabilir. dedi.

Yüksek dozlarda B6 vitamini alımı da periferik nöropatiye yol açar

Öte yandan, vücudun hızla uzaklaşabilmesi nedeniyle, suda çözünen vitaminlerin (folik asit, kobalamin, askorbik asit, piridoksin, tiyamin, niasin, riboflavin, biotin ve pantotenik asit) yüksek dozlarının herhangi bir sorun yol açtığının düşünüldüğünü kaydeden Prof. ifadesinde bulundu.

Vitamin desteğinin kanser gelişmelerini önlediğine güçlü bir kanıt yoktur

Potansiyel yararları zararlarından daha fazla olduğu için çok sayıda uzman, günlük harcamayı aşmayan multivitamin yöntemini de ifade eden Prof. Dr. Halis Köylü, şu şekilde özetledi:

Vitamin takviyeleri, eksik olma olasılığı yüksek olan vitaminler için (folik asit, B6 vitaminleri, B12 vitaminleri ve D vitaminleri) yeterli alımı sağlar. Ancak A, C veya E vitaminlerini, folik asitli multivitaminleri, hastalık veya kalp-damar tedavisinden korunmak için toplam bileşimlerini ileri düzeyde tutmak için yeterli değildir. Çoğu uzman, kanser veya kalp-damardan korunmak için, tek veya kombine B-karoten kullanımına karşıdır. Vitamin desteğinin kanser gelişmelerini önlediğine dair güçlü bir kanıt yoktur. Genel görüş vitaminlerin taze sebze ve meyve şeklinde tüketilmesinin daha doğru olduğu yönündedir.